فریبا فتحعلیان۱ محمد جواد مهدوی نژاد ۲ سید حسن پرهیزکار ۳

۱،۲،۳دانشجویان و اساتید دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

پژوهش حاضر در خصوص معر فی پروسه طراحی و ساخت “سایبان” به روش پارامتریک در محوطه مقابل دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس می باشد. این پژوهش با نظر گرفتن اصول معماری پارامتریک و بهره گیری از امکانات طراحی و ساخت به روش دیجیتال انجام یافته است. در  فرآیند طراحی پس از اتودهای اولیه،از برنامه راینو((Rhino و گرس هاپر (Grasshopper) ، و نیز برای ساخت و برش اجزاء طرح از روش برش به وسیله لیزر استفاده گردیده است. مواد و مصالح مورداستفاده درساخت ماکت، ورق نئوپان به ضخامت سه میلیمتر و با رنگ اصلی متریال می باشد.کانسپت بکار رفته در این پروژه مدل سازی پارامتریک با الهام از نقوش هندسی هنر اسلامی می باشد. هدف از بکار گیری گره های سنتی در این مدل، تلفیق نقوش سنتی ایرانی با معماری پارامتریک بوده است. با اجرای این مدل به نظر می رسد نظم هندسی بکار رفته در نقوش هنر ایرانی دارای قابلیت هماهنگی بسیار مناسبی با طراحی پارامتریک باشد که امروزه کاربرد زیادی در معماری دارد و این  فرصتی است که می توان با استفاده از قابلیتهای برنامه های دیجیتال در بروز رسانی هنر اصیل ایرانی-اسلامی همگام با پیشرفتهای روز افزون معماری در سطح دنیا گام موثری در حفف و احیاء این هنر برداشت.

مقدمه

در پژوهش حاضر پروسه طراحی و ساخت یک سایبان به روش پارامتریک شرح داده شده است. شکل گیری این سایبان با استفاده از امکانات طراحی دیجیتال بوده است. ویژگی بارز این سایبان و محور اصلی طراحی این پروژه توجه به اصول معماری پارامتریک و استفاده از روشهای دیجیتالی تولید و ساخت بوده است.

کامپیوتر دستگاهی است که توسط انسان طراحی و ساخته شده است، ولی بسیاری از اتفاقاتی که در مدارهای آن روی می دهد، اختراع انسان نیستند. در روشهای سنتی طراحی طراحان و معماران سعی می کردند با بکار بردن نمودارهای تحلیلی و توصیفی که توسط ذهن انسان قابل درک و انتقال باشد، مراحل طراحی در کنترل خود داشته باشند.این روشها با خصوصیات  فردی و شخصی طراح مرتبط است و از  فردی تا  فرد دیگر متفاوت است. در این روشها حیطه طراحی به ذهن انسان محدود است و به تفکراتی که پا را  فراتر از ذهن انسان گذاشته باشند اجازه ظهور داده نمیشود. در روش سنتی طراحی، طراح مالکیت کامل ایده خود را در اختیار داشت… ولی از زمانیکه از کامپیوتر برای تولید  فرم استفاده میشود دیگر اینطور نیست. اگرچه ممکن است ایده اصلی و طرح اولیه را طراحان مهیا کرده باشند و مالکیت آنرا از ان خود بدانند ولی نتیجه و جواب نهایی آن  فرایند لزوما در کنترل طراح آن نیست( ). بنا بر این میتوان کامپیوتر و  فرایندهای منطقی که در آن طی می شود را در امتداد و ادامه ذهن انسان دانست نه مدل دیگری از ذهن انسان. در نتیجه برای استفاده بهینه از ذهن انسان و کامپیوتر بایستی به ایجاد یک همکاری دو طرفه بین آنها اندیشید و از قابلیت های هریک در راستای ا زایش قابلیت های طرف دیگر است اده کرد، نه اینکه به  فکر جایگزینی ذهن انسان با کامپیوتر بود.

 

در طول تاریخ طراحی، الگوریتم ها به صورت گسترده ای در معماری استفاده شده اند. حتی پیش از آنکه مفهوم الگوریتم با کامپیوتر پیوند بخورد دستورالعملها و قواعدی در معماری وجود داشته اند که در واقع همان الگوریتم ها بوده اند. در معماری سنتی ابران نیز نقوش هندسی دارای نظم و الگوریتم بوده اند که از طربق ذهن انسان و با استفاده از قواعد هندسی و منطق ریاضی بوجود می آید. در این پروژه تلاش گردید با تلفیق نقوش سنتی ایرانی و معماری پارامتریک، ارائه جدیدی از نقوش سنتی صورت گیرد.[۷]

مبانی نظری

این روزها طراحی پارامتریک به عنوان شیوه آوانگارد در معماری جهان شناخته میشود. شیوه ای که گاها با دخالت مستقیم کامپیوتر در روند طراحی نوعی جدید از طراحی را معرفی میکند. هرچند این شاخه از معماری در کشور ما جدید محسوب میشود ولی پیشینه آن در غرب به بیش از ۲۲ سال میرسد و بی آنکه بدانیم در بسیاری از کارهای اساتید معروف  جهان همچون “زاها حدید”، ” نورمن  فاستر”، “مور سیس” و غیره.. نقش ای ا کرده است. از جمله سردمداران این روش طراحی، “پاتریک شوماخر” و “زاها حدید” هستند که تا کنون پروژه های بسیاری را با این روش کار کرده اند. “پاتریک شوماخر” در نوشتار ها و بیانیه های متعددی به تبیین این دیدگاه پرداخته است. در در نشست اول یازدهمین دو سالانه معماری که در سال ۲۲۲۱ میلادی در باشگاه دارک ساید ونیز برگزار شد، “پاتریک شوماخر” در بیانیه “پارامتریسیزم، سبکی جدید“ آنرا به عنوان سبکی جدید معرفی نمود.[۲] از نظر او، ویژگی هایی همچون استفاده از خطوط نرم و منحنی، استفاده از المان ها و اجزاء ریز تکثیر شونده، تغییرات تدریجی و نظایر آن، بخشهایی از ویژگی های زیبا شناختی این نوع از معماری است.[۱]

 

نظریه پردازان پارامتریک آنرا یک سبک دانسته و چند ویژگی شاخص آنرا این چنین بیان میدارند:

 

• اکتشا فات منفی (خط قرمزها): اجتناب از اشکال هندسی و صلب اولیه مانند مربع، مثلث و دایره، اجتناب از تکرار ساده عناصر و المانها، اجتناب از مجاورت عناصر و سیستمهای غیر مرتبط..

 

• اکتشا فات مثبت (اصول وعقاید): امکان استفاده از تمامی اشکال و فرمهای قابل انعطاف  (به صورت پارامتریک)، تغییر شکل تدریجی با نسبت های متفاوت، خمیدگی و اتصالات اشکال به صورتسیستماتیک.

توسعه کنونی پارامتریسیسم عمدتا حاصل پیشرفت مداوم  فرآیندهای طراحی کامپیوتری میباشد. در نهایت تکنیک های طراحی پیشرفته کامپیوتری و مدلسازی پارامتریک در حال تبدیل به یک واقعیت فراگیر در صحنه معماری آوانگارد در مواجه با دیگر سبکهای معماری مطرح هستند.[۲] معماری پارامتریک یک  فرآیند طراحی و ساخت دیجیتالی است. ویژگی های بسیاری در این  فرایند وجود دارد که “زوبین خبازی” در کتاب خود تحت عنوان “پارادایم معماری الگوریتمیک” ویژگی های مهم آن را اینگونه بیان می نماید:

 

-۱ تولید از طریق پایگـاه هـای کـامپیوتر و کنتـرل نحـوه تولیـد توسط  فرایندهای الگوریتمیک (CAD)

-۲  شکل گیری احجام و  فرمهای نرم و خطوط سیال با توجـه بـه امکان کنترل و طراحی دقیق احجام پیچیده توسط کامپیوتر

 -۳  استفاده از اجزاء ریز مشابه و غیر یکسان و امکان ساخت سازه های پیچیده به کمک این اجزاء ریز

 -۴ پاسخگویی نسبت به پارامترهای متعدد طراحی

-۵ امکان سازگاری با محیط پیرامون و حرکت به سمت معمـاری پایدار -۶ تغییر تدریجی و بدون مرز و استفاده از طیف ها -۷ استفاده از پوسته ها و صفحات با  فرم های آزاد بعنوان اصلی ترین منابع طراحی پارامتریک

-۸ ساخت به کمک کامپیوتر CAM با استفاده از ابزارهایی چون ۳D Printer, Laser Cutter , 3D Radiation Arm ,Water Jet, CNC

-۹  استفاده از الگوهای تکرار شونده به عنوان پایه ساخت پوسته -۱۰ پیچیدگی ذاتی دارای نظم و ساختار و شکل گیری پیوند طبیعت با معماری.[۳]

به طور خلاصه می توان گفت معماری پارامتریک  فرآیندی است که مراحل طراحی چند لایه آن، با در نظر گر تن پارامترهای متعددی که طرح مورد نظر از آنها تاثیر پذیر می باشد آغاز میگردد و با کمک الگوریتمها به ارائه چندین پاسخ مناسب به جای یک خروجی می پردازد. سپس طرح نهایی طی یک  فرآیند بهینه سازی از میان بهترین جواب ها انتخاب و در نهایت ساخت آن به کمک ابزارهای دیجیتال و از طریق کد گذاری تمامی قطعات متشکله صورت می پذیرد.

 

دنیای هنر از بدو تولد تا کنون، ضمن نیایش دنیای بیرون، سرشار از جوش و خروش، زیبایی و زشتی دنیای درونی هنرمندان و انرژی های وارده از محیط یا جامعه به آنها بوده است. انرژی های خاص هنرمندان، متاثر از زمان و مکان هنرمند است؛ ولی الهام در آثار هنری، از تاثیر دوران و اعصار پیشین در ذهن و درون هنرمند، نشات می گیرد. قرن بیستم، بیش از همه قرن ها، شاهد تلاش برای نوآوری و نواندیشی در زمینه معماری بوده است. در این قرن بیش از همیشه دگردیسی های شکلی و سبک شناسی به وقوع پیوست و شور و اشتیاق برای خلق پدیده های نو آنقدر بالا گر ت که خلق کنندگان آثار هنر و معماری به جای هر تعهد دیگر، تنها به مطرح ساختن پدیده های نو و حتی غریب، از طریق آشنایی زدایی همت گماردند.[۴] تا جایی که لزوم ارتباط مخاطب و حتی مولف با اثر، دیگر دغدغه آنها نبوده و حتی جمله ” هنر برای هنر” نیز کاربرد نداشت؛ و هر اثری به صرف نو بودن، به عنوان اثری هنری قلمداد می گردید.

 

معماری ، صرفا به خلق  ففضاهای جدید بر اساس ایده های آوانگاردی که در دهه های اخیر به هرج و مرج گرایش پیدا کرده است، محدود نمی گردد. معماری تنها یک مکان و یا رویدادی که در  فضا رخ دهد، نیست بلکه معماری ماندگار، بی زمان و بی مکان است. آشنایی زدایی، گسست آگاهی از گذشته و ابداع قواعد هنری نو، بدون ردپایی از تجربه انسان ها و هویت فضا، شاید در مقاطع زمانی جذاب باشند و بینندگان را به جست و جو در شناخت  ضا ترغیب نمایند؛ ولی چون مخاطبان هیچ ردی از وجود خود در آن نمی یابند، این  فضاها را پس از مدتی به  فراموشی می سپارند و  فضا ناگریز از نابودی می شود.[۴]

 

زنده بودن  فضا به حس حیات، زنده بودن مخاطبان و برقراری ارتباط نزدیک آنها با  فضا بستگی دارد.  فضایی که مردم در آن، حس زنده بودن نداشته باشند و با آن ارتباط برقرار نکنند، ماهیتی خود ویرانگر دارد و محکوم به مرگ است.[۵] در همین خصوص کریستو ر الکساندر به اهمیت “الگوهای مشترک” واقف  بوده و زنده شدن شهرها و بناها را وابسته به احیای این الگوها می دانست. وی معتقد است برای آنکه دوباره به الگوی زبانی مشترک و زنده راه بگشاییم، باید نخست بیاموزیم که الگوهای پرمایه و حیات بخش را چگونه کش  کنیم. برای شروع کار کا فی است راهی برای صحبت کردن درباره این الگوها پیدا کنیم که بین همگان مشترک باشد. این کار را چگونه می توان انجام داد؟ در  فرهنگ های سنتی، الگوها چون موجوداتی مستقل در ذهن انسان وجود دارند، اما نه لازم است آن ها را چون واحدهای ساختاری مجزایی تفکیک کنید، نه آنها را به نام بشناسید، و نه لازم است که بتوانید درباره آنها صحبت کنید… و طبق شرایط کنونی لازم است الگوها را به دقت و به طور علمی روشن و تصریح کرد؛ آنچنان که بتوان آنها را دوباره به صورت تازه ای، یعنی به صورت صریح به جای تلویحی، مشترک و عمومی نموده و بتوان راجع به آنها در سطح عموم بحث کرد.[۵]

 

در همین راستا سعی بر آن است تا با نیم نگاهی به الگوهای گره های سنتی بکار رفته در نقوش هنر معماری ایرانی، به باز تولید این الگوهای سنتی با توجه به نیازهای مختل  یک اثر هنری امروزی (ازقبیل نیازهای زیباشناختی، کاربرد امکانات بروز، دستیابی به نتیجه در سریع ترین حالت ممکن و…) بپردازیم.

 

گره چینی که بخش عمده ای از نقوش هنر اسلامی را تشکیل می دهد، به صورت کلی عبارت است از قرار دادن آلات گره در یک ترکیب هماهنگ و زیبا.[۶] در خصوص بازشناسی هندسه نقوش هنر اسلامی با توجه به یا فته های پیشین و منابع موجود هندسه نقوش به دو بخش مجزا تفکیک شده است: اول الگوی مبنا (نقش اولیه کوچکی که در اثر تبدیلات هندسی مانند انتقال، دوران و تکرار تبدیل به پهنه نقش اصلی شده است) و دوم منطق یا شیوه تکرار الگوی مبنا. هندسه این نقوش از قواعدی منظم پیروی می کند که پایه همه آنها دایره و چند ضلعی های منتظم می باشد.[۷] در تصویر شماره ۷ یکی از روشهای شکل گیری گره هشت و بازوبندی نشان داده شده است.

 

 

طراحی مورد نظر در راستای رعایت اصول معماری پارامتریک و با نیم نگاهی به معماری سنتی ایرانی از طریق به کار گیری نقوش هندسی سنتی می باشد که در ادامه به همین منظور به معرفی  فرآیندهای طراحی پارامتریک بکار رفته در این پژوهش و ارائه مراحل طراحی تا ساخت می پردازیم:

 

گام-۱ تحلیل بستر طرح: موقعیت(سایت) مورد نظر در طراحی؛ محوطه باز روبروی دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران می باشد که از یک جبهه مشر  به نمای اصلی دانشکده و دارای ۱ مسیر دسترسی به شرح ذیل می باشد:

 

یک مسیر اصلی که در مقابل دانشکده و دو مسیر  فرعی که در طرفین بنای دانشکده واقع گردیده است. در واقع  فضای مورد نظر که از اطراف  با پوشش گیاهی محصور گردیده است به عنوان یک حیاط اختصاصی کوچک برای دانشکده تلقی می شود و با توجه به اینکه نسبت به اطرا  خود با شیبی ملایم در مسیر ورودی اصلی به داخل نشسته است حالت اختصاصی و  فضایی دنج برای دانشجویان آن  فراهم آورده است و علاوه بر گشودگی مسیر ورودی به سمت دانشکده،  فضایی جهت استراحت، قرار گرفتن در نور طبیعی روز و گفتگو را موجب گشته است(تصویر شماره۲ و.(۱ جنس پوشش کف  از بتن شسته با نقوشی از ســـتاره ۱ پر است که نقطه تمرکز محوطه محســوب می گردد و یک حوض نــــمادین را در ذهــــن متبادر می سازد.

گام-۲ ایده طراحی (کانسپت): به منظور دستیابی به  فرضیات تحقیق از گره های سنتی نقوش ایرانی الگوبرداری گردیده است. عنوان گره بکار رفته در طراحی سایه بان مورد نظر “گره هشت و بازو بندی” و الهام گرففته از قاب بندی سقف  چوبی ایوان کاخ هشت بهشت اصفهان می باشد(تصویر شماره.(۴

 

گام-۱ طرح اولیه: در طراحی این سایبان ابتدا با کمک برنامه اتوکد   (Auto Cad) پوسته  ای متشکل از یک گره ایجاد گردید که از کنار هم قرار دادن اجزاء گره به وجود آمده است. در طرح اولیه برای ایجاد گره مورد نظر از دو قطعه مربع شکل توخالی با اندازه یکسان استفاده گردید که با چرخش ۴۵ درجه یک مربع روی مربع زیرین خود نقش گره را ایجاد می نماید. با تکرار تناوبی این گره صفحه سایبان ایجاد گردید

 پس از آن یک ماکت اولیه جهت آزمون چگونگی کار ساخته شد که در آن مربع اول از چوب کبریت و مربع دوم جهت تمایز با ماکارونی ساخته شد. اتصال گره ها در ابتدا با کش (کابل) مد نظر قرار گرفت و خود پوسته بر روی چهار ستون قرار می گرفت(تصویر شماره .(۶

گام۴- مدل سازی کامپیوتری و تغییر پارامترها: در مراحل بعدی فرایند طراحی، مدل سازی و تغییر پارامترها با استفاده از برنامه راینو (Rhino) آغاز گردید و پس از انجام بررسی های لازم توسط گروه پژوهشی در حین روند کار طراحی، بهینه بودن اتصالات کام و زبانه نسبت به کشی یا کابل برای این طرح محرز گردید. همچنین با در نظر گرفتن اینکه مطابق اصول پارامتریک الگوی تکرار شونده می بایست در حال رشد بوده و نباید همانند واحد قبلی خود تکرار شود؛ لذا در جهت تغییر ابعاد گره ها نیز تلاش گردید (تصاویر شماره ۱، ۱ ، ۳ )

و همچنین سعی بر آن شد تا از نظر ایستایی، بجای استفاده از چهار ستون مجزا جهت برپا نگاهداشتن سایبان؛ از خود پوسته سایبان جهت ایستایی آن استفاده گردد. در نهایت صفحه ای خود ایستا با سه نقطه اتکا بر روی زمین بدست آمد (تصویر شماره ۷۷).

در این پروژه (اتود شماره ۵) به عنوان گزینه بهینه انتخاب گردید که در واقع نتیجه اصلاح و ارتقاء اتودهای پیشین می باشد و محصول فرایند بازبینی و ارتقاء اتود اولیه می باشد. پس از تایید اتود شماره ۵، پردازش به جزئیات پروژه به منظور اجرایی شدن طرح و با استفاده از امکانات برنامه گراس هاپر (Grasshopper) آغاز گردید (تصویر شماره ۷۲).

گام ۵- اجزاء تشکیل دهنده پوسته: پس از طراحی پوسته جهت اجرای کار، پرداختن به جزئیات آغاز گردید. در نگاه اول پوسته ای متشکل از گره ها بچشم میخورد. در واقع اجزاء تشکیل دهنده پوسته شامل سه دسته می باشد: آ. قوس هایی که بخش اصلی اسکلت کار را تشکیل میدهد و سایر اجزاء به آن متصل می گردند (تصویر شماره ۱ ۷). ۲٫ خطوط مستقیم الخط : قوس ها را با زاویه نود درجه قطع می نمایند و هر خط نسبت به خط مجاور خود دارای گردش در صفحه قائم می باشد تا فرم مورد نظر پدید آید. اتصالات اعضای سازه بصورت کام و زبانه می باشد (تصویر شماره ۷۴). ۱٫ قطعات تکمیلی گره: شامل چهار ضلعی هایی متفاوت از یکدیگر می باشند و در حفره هایی که در بدنه قوس ها و مستقیم الخط ها با محاسبه در نظر گرفته شده اند، جای گرفته و نقوش هندسی پوسته بدین ترتیب به منصه ظهور می رسد. در واقع تمامی اجزاء موجود در کار دست به دست یکدیگر داده اند تا در ایستایی و شکل گیری پوسته به طور همزمان ایفای نقش نمایند.

گام ۶- نحوه قرارگیری در سایت: همانطور که در تصویر شماره(۷۱) قابل مشاهده است طرح از سه جهت دارای گشودگی می باشد و جهت گیری نسبت به سایت به گونه ایست که ورودی اصلی طرح در امتداد مسیر اصلی و دو گشودگی کناره ها با مسیرهای دسترسی به محوطه هماهنگ می باشد.

گام -۱ مصالح و ابزارهای ساخت: مصالح: برای ساخت طرح با توجه به ابعاد و نیاز به ایجاد ایستایی همزمان در خود پوسته از ورق نئوپان خود رنگ به ضخامت ۱ میلیمتر استفاده گردید.

اتصالات (تصویر شماره :(۷۱ اتصالات بکار رفته در این پروژه بصورت مفصلی می باشد

 

نحوه اجرا و ساخت: بعد از اتمام  فرآیند طراحی و پدید آمدن حجم نهایی ، برای ساخت مدل ، قطعات کد گذاری و در یک صفحه جهت برش در کنار هم چیده شده و به وسیله برش از طریق دستگاه لیزر بر روی ورق نئوپان مطابق الگوی داده شده برای برش آماده گردیدند . تعداد قطعات استفاده شده در طرح ۵۲ قطعه است که ۱ قطعه مربوط می شود به منحنی ها، ۷۲ قطعه مستقیم الخط ها و ۱۲ قطعه نیز مربوط می شود به چهارضلعی های توخالی. نکته قابل توجه ایجاد تیرگی حاصل از برش لیزر در لبه های قطعات می باشد که با ایجاد کنتراستی فرضی ، زیبایی آنرا دوچندان نموده است(تصویر شماره .(۷۱

پژوهش حاضر با توجه به هدف  از نوع پژوهشهای کاربردی- توسعه ای بوده و از حیث روش تحقیق از نوع تجربی از طریق طراحی و ساخت یک نمونه سایه بان می باشد.

 

در این پژوهش اطلاعات و مدارک لازم از طریق بررسی کتب و مقالات علمی مرتبط و همچنین مشاهدات منظم، مستند و عینی در حین تحقق  فرآیند طراحی و ساخت طرح مورد نظر به دست آمده است.  فرآیند طراحی از مرحله تولید از طریق پایگاه های کامپیوتر و کنترل نحوه تولید توسط  رآیندهای الگوریتمیک (CAD) تا ساخت آن به کمک کامپیوتر (CAM) در قالب ۱ گام بیان گردید و نتایج حاصله مورد بررسی قرار گر ت.

یافته ها

در این پژوهش به دنبال این سوال بودیم که آیا می توان با استفاده از تگنیک های دیجیتالی به روز دنیا گام موثری در به روز نمودن مشخصات معماری سنتی برداشت؟ به منظور پاسخگویی به این سوال ایجاد نقوش هندسی سنتی در پوسته ای به صورت سایه بان و با بهره گیری از اصول معماری پارامتریک مورد تحلیل و ساخت قرار گرفت. نکته ای که در اینجا باید بدان اشاره نمود تغییر ابعاد گره ها در جهات مختل  است. در گره های سنتی ابعاد گره ثابت و نقش کلی از طریق تکرار تناوبی واحد گره حاصل می گردد. اما با توجه به تغییر ابعاد واحدهای تشکیل دهنده در روش پارامتریک، سعی بران شد تا در این طرح نقوش هندسی حاصله با الگوی رشد همراه باشد. بنابر این هر یک از واحدهای گره بکار رفته در این طرح، دارای مشخصات و جزئیات متفاوت با سایر واحدهای تکرار شونده می باشد که این امکان از طریق برش هریک از قطعات توسط لیزر میسر گردید(تصویر شماره .(۷۶ یا فته های این پژوهش در قالب مزایایی که در ساخت این سایه بان به چشم می خورد به شرح ذیل می باشد:

 

ازمزایای نِئوپان به عنوان مصالح بکار رفته در این سایه بان می توان به قیمت مناسب، امکان برش دقیق، ایستایی و قدرت متناسب با ابعاد ماکت، امکان ایجاد اتصالات کام و زبانه، ایجاد ارتباط بیشتر با طبیعت ( به دلیل ذرات تشکیل دهنده آن که از چوب می باشد) و… اشاره نمود. همچنین انتخاب یک متریال و آن هم به صورت تک رنگ با توجه به مشبک بودن، یکپارچگی بیشتری در کار ایجاد می نماید. نکته قابل ذکر در انتخاب مصالح این است که در گذشته یکی از متداول ترین مصالح برای پوشش سقف ها با تزیینات گره چوب بوده است همچنانکه در سقف کاخ هشت بهشت اصفهان بکار رفته است. علاوه بر قیمت مناسب مصالح بکار رفته برای این طرح، مقاومت لازم برای ساخت آن( با توجه به اینکه طرح شامل پوسته ای خود ایستا می باشد) نیز بخوبی فراهم می گردد.

از ویژگیهای مورد نظر در اتصالات بکار رفته مواردی چون عدم استفاده از چسب و چسب کاری، عدم نیاز به قطعه واسط(میخ، پیچ و…)، محاسبه دقیق محل اتصالات، اجرای آسان و تمیز، امکان ساخت و جداسازی سریع اجزا و انعطاف  پذیری بیشتر نسبت به اتصالات صلب مشاهده می گردد و با توجه به اینکه اتصالات به صورت گم در کار می باشد به زیبایی کار می ا فزاید. همچنین امکان برپایی کار در هر مکان( به دلیل یکپارچگی و خود ایستا بودن) وجود دارد.

 

از منظر زیبایی شناسی می توان به مشبک بودن طرح اشاره نمود. مشبک بودن طرح باعث همگام بودن با محیط پیرامون می گردد؛ چراکه جلوی دید نمای اصلی بنا که ورودی بنا در آن قرار دارد را نمی گیرد و علاوه بر آن  فضایی که دارای پوشش گیاهی است را در زیر پوسته مشبک خود به تداوم می کشد. با قرار گرفتن در زیر سایبان مورد نظر همان حس لذتی که ا راد در بهره گیری از طبیعت پیرامون محوطه مورد نظر دارند نه تنها از بین نخواهد رفت؛ بلکه بازی نور و سایه نیز به کمک آن آمده و تنوع بصری دلپذیری به  فضا می بخشد. مشبک بودن طرح باعث شده است تا از تلفیق نور و سایه در ساعات مختل  روز، نقوشی منحصر ب فرد مختص آن لحظه ایجاد گردد و تنوع الگوهای تشکیل دهنده پوشش سایبان و در نهایت پویایی مورد نظر در معماری پارامتریک با توجه به بعد چهارم(زمان) به نحو مطلوبی به چشم آید. با توجه به این که رنگ بدنه نمای دانشکده از آجر روشن می باشد، رنگ نئوپان در تضاد با رنگ بدنه اصلی نبوده بلکه با آن تلفیق گشته است و بنابر این حرفی جداگانه برای خود نمیزند و خود را به رخ نمیکشد؛ بلکه همانند سایر اجزاء گویی جزئی می باشد که بخوبی به کل ملحق گردیده و به صورت وصله ای جدا از آن تلقی نمی گردد. نکته شاخص حاصل از طرح از منظر زیباشناختی، بیش از هر چیز بازی نور و سایه است که در طول نور روز با تغییر مسیر حرکت خورشید و حتی در شبهای مهتاب، خود را در مجموعه به نمایش می کشد و پس از آن در تاریکی شب در جای خود آرام می گیرد(تصویر شماره ۷۳و .(۲۲

به طور کلی از مزایا و ویژگی های بارز این طرح می توان به نکات زیر اشاره کرد:

نتیجه گیری

در پژوهش حاضر پروسه طراحی و ساخت یک سایبان به روش پارامتریک شرح داده شده است. شکل گیری این سایبان با استفاده از امکانات طراحی دیجیتال و ویژگی بارز این سایبان و محور اصلی طراحی این پروژه بکار گیری نقوش سنتی با توجه به اصول معماری پارامتریک و استفاده از روشهای دیجیتالی تولید و ساخت بوده است.

 

با توجه به ویژگیهای موجود در طرح، شاهد برآورده گردیدن  رضیات اولیه پروژه می باشیم هدف  از بکار گیری گره های سنتی در این مدل، تلفیق نقوش سنتی ایرانی با معماری پارامتریک بوده است که در آن اصول معماری پارامتریک و ایجاد پایداری محیطی نیز به خوبی یه چشم می خورد. با اجرای این مدل به نظر می رسد نظم هندسی بکار ر ته در نقوش هنر ایرانی دارای قابلیت هماهنگی بسیار مناسبی با طراحی پارامتریک باشد و این  فرصتی است که می توان با استفاده از قابلیتهای برنامه های دیجیتال در بروز رسانی هنر اصیل ایرانی-اسلامی همگام با پیشرففتهای روز ا زون معماری در سطح دنیا گام موثری در حفظ و احیاء این هنر برداشت.

  تصاویر   تصویر مراحل شکل گیری طرح اصلی:

 

تصویر مراحل شکل گیری ماکت: منابع [۷] گلابچی، محمود، ”معماری دیجیتال“، تهران: دانشگاه تهران، .۷۱۳۷ [۲]  Schumacher, Patrik: “Parametricism-A new global style for architecture and ueben design” AD-Digital Cities, Vol 79, No4, 2009.   [۱] خباری، زوبین، ”پارادایم معماری الگوریتمیک“، مشهد: کتابکده کسری، .۷۱۳۷   [۴] گلابچی، محمود، زینالی  رید، آیدا، ”معماری آرکی تایپی“، تهران: دانشگاه تهران. .۷۱۳۷

[۵] الکساندر، کریستو ر، ”معماری و راز جاودانگی“، مترجم: مهرداد قیومی بیدهندی، ویرایش دوم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، .۷۱۱۶ [۶] زمرشیدی، حسین، ”گره چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی“، تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران، .۷۱۶۵