چکیده

در مطالعات انجام شده در زمینه کاربرد اوریگامی در معماری، یک رویکرد میان رشته ای، دیدگاه های ریاضی، معماری و سازه ای درباره سازه های تاشده را مورد بررسی قرار می دهد که این امر به درک این موضوع کمک می کند که چگونه فولدینگ (تازدن) کاغذ می تواند به عنوان ابزاری برای حل مسائل سازه ای و زیبایی شناختی مطرح گردد. در این متن، اوریگامی زمینه ای را برای دستیابی به تجربه ای شناختی در زمینه پیکربندی های فضایی و فرم یابی فراهم آورده و به عنوان یک ابزار مفید برای تحقیقات مورفولوژیکی بیشتر در زمینه پروسه طراحی معماری عمل می کند. بر اساس اطلاعات جمع آوری شده توسط دانشجویان معماری، اوریگامی به عنوان منبعی غنی و الهام بخش مطرح شده و در طیف گسترده ای از طرح ها مورد استفاده قرار گرفته و حتی باعث کشف فرم ها و متدهای ساخت جدید شده است.

کلمات کلیدی: معماری، طراحی، آموزش، اوریگامی در معماری، فولدینگ با استفاده از کاغذ

مقدمه

اوریگامی هنر تازدن کاغذ است که اولین بار در ژاپن ابداع شد و اکنون در سراسر جهان رواج دارد. این هنر در علوم و مهندسی مورد توجه قرار گرفت و در طرح های بدیع بسیاری به کار گرفته شد ( چانگ و دیگران. ۲۰۱۴؛ فی و سوجان، ۲۰۱۳). از زمان پیدایش این هنر تاکنون، هنرمندان و دانشمندان بسیاری به این شیوه علاقمند شده و تلاش کردند تا اصول بنیادین آن را آشکار ساخته و مورد بررسی قرار دهند. هدف این هنر ارائه تصویری از یک شیء با استفاده از تا زدن و ایجاد الگو هایی بر روی یک تکه کاغذ است. فرآیندی که ترجیحا بهتر است بدون چسب زدن یا برش کاغذ صورت گیرد. هنر ژاپنی تازدن کاغذ (فولدینگ) نیازمند درک عمیق و کاربرد دقیق تبدیلات هندسی برای رسیدن از یک سطح صاف به یک سازه سه بعدی می باشد. درک ویژگی های هندسی و توپولوژیکی اوریگامی چالشی بود که تعدادی از مهندسین به منظور فرمول بندی اصول و قوانین فولدینگ با آن روبرو شدند. مهندسین همچنین برای این که بتوانند از این روش در طرح های خود استفاده کنند به یادگیری این هنر باستانی علاقمند شدند.

تکنیک اوریگامی در زمینه های بسیاری مورد استفاده قرار گرفت (فی و سوجان، ۲۰۱۳؛ لیاپی، ۲۰۰۲). کاربرد این روش در موضوعات متنوع باعث شد اوریگامی از یک سبک هنری به موضوعی مرتبط با ریاضیات و مهندسی تبدیل شود. اوریگامی می تواند در حوزه هایی مانند طراحی معماری و سازه ای موثر واقع گردد. استراتژی فولدینگ به عنوان روشی برای شکل گیری کانسپت های سازه ای و فضایی اوریگامی در معماری با استفاده از اشکال هندسی پیچیده، مورد بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب، اوریگامی به عنوان یک سبک و معماری به اصولی کامل تر و پیشرفته تر در سال های اخیر تبدیل شده اند. در مطالعات معماری، به راحتی می توان تاثیرات اوریگامی به عنوان یک ابزار برای خلق فرم های معماری متفاوت را مشاهده کرد (همرلینگ، ۲۰۱۰؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). به این ترتیب، زمانی که به دنبال یافتن منبعی الهام بخش برای یک طرح معماری هستیم، می توانیم از پیشرفت های جدید در زمینه اوریگامی و فولدینگ بهره ببریم.

هدف اصلی در طرحی که از این سبک الهام گرفته است، خلق اشیاء سه بعدی از صفحات دو بعدی می باشد. کسانی که در این زمینه در ژاپن فعالیت می کنند به همراه ریاضی دانان و هنرمندان از طریق  ایجاد مجموعه دستورالعمل هایی تصویری که حاصل همکاری میان هنرمندان و دانشمندان می باشد و در سراسر جهان قابل درک است، باعث محبوبیت این هنر در قرن بیستم شدند (لنگ، ۲۰۰۷). بر اثر این همکاری، منبعی الهام بخش برای طراحی مفهومی از طریق درک هنر اوریگامی به عنوان یک علم ارائه گردید که فرصت های بسیاری برای شکل دهی به آثار معماری فراهم می نماید (بری و وینند، ۲۰۰۸؛ ماتسوبارا و سلانی، ۲۰۰۷؛ اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴).

با توجه به پیشینه مطرح شده، این مقاله روشی قابل اجرا برای بررسی آثار معماری برمبنای قوانین اوریگامی ارائه می دهد. این سبک معماری از ظرفیت های الاستیکی که به صفحات مسطح از طریق تازدن بخشیده می شود، بهره می برد. با استفاده از تکنیک فولدینگ، می توان سطوحی با فرم های متنوع به دست آورد که این امر باعث ایجاد طیفی از پیکربندی های فضایی خواهد شد. بر اساس پتانسیل های مطرح شده، سبک اوریگامی به صورت گسترده در کاربری های متنوع به کار گرفته می شود. اما مسئله اینجاست که فن تازدن کاغذ چه تاثیراتی بر کاربری های فوق الذکر خواهد داشت؟ در متن پیش رو، لازم است این مسائل در زمینه اوریگامی فولدینگ مورد بحث و بررسی قرار گیرد:

• علمی که سبک اوریگامی به عنوان یک هنر را هدایت می کند چیست؟
• قوانین فولدینگ و تکنیک های مورد استفاده در ساخت سازه های اوریگامی کدامند؟
• کدام یک از سبک ها و کاربری ها در معماری تحت تاثیر تکنیک اوریگامی قرار گرفته اند؟
• نقش اوریگامی در پروسه های طراحی معماری چیست؟
• تکنیک اوریگامی از چه پتانسیل هایی برای دانشجویان معماری برخوردار است؟

در بخش بعدی، اشاره ای مختصر به مبدا پیدایش و روند پیشرفت تکنیک اوریگامی خواهیم داشت. سپس ویژگی های هندسی، مشخصات توپولوژیکی و قابلیت های سازه ای فولدینگ با کاغذ مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن، بعضی از کاربردهای جالب توجه این سبک در زمینه معماری مطرح خواهد شد. و در نهایت، با جمع آوری اطلاعات در این موضوع توسط دانشجویان معماری، پتانسیل های تکنیک اوریگامی در آموزش معماری ارائه می گردد.

هنر اوریگامی: مبدا پیدایش و پیشرفت ها

واژه اوریگامی ترکیبی از دو لغت ژاپنی “اوری” به معنی تاشده و “کامی” به معنی کاغذ می باشد. غالبا درگذشته، واژه اوریگامی در اشاره به هنر قدیمی تازدن کاغذ مورد استفاده قرار می گرفت. هنری که در چین شکل گرفت و در ژاپن توسعه یافت. سبکی که در آن کاغذ برای ایجاد تندیس هایی انتزاعی یا دقیق از اشیاء یا ایده ها تا زده می شد. بنابراین اوریگامی روش ابتکاری تازدن کاغذ برای ساخت فرم ها و اشکال زیباست. در اواسط دهه ۹۰ میلادی، این سبک به صورت هنری مدرن توسعه یافت و در معماری معاصر رواج پیدا کرد. معماران بسیاری در آثار خود از این سبک الهام گرفتند (گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز، ۲۰۱۴؛ لنگ، ۲۰۰۷؛ پرازا- هرناندز و دیگران. ۲۰۱۴).

تکنیک اوریگامی در سراسر جهان از طریق کسانی که به نقاط مختلف سفر می کردند، منتشر شد. با ارائه دستورالعمل های ساخت اوریگامی، این سبک در غرب نیز به عنوان یک ابزار جدید و بدیع مطرح گردید. روش سنتی ساخت اوریگامی در نتیجه چنین مبادلات فرهنگی دستخوش تغییر و تحول شد (تانتاوی، ۲۰۱۵). در این زمینه می توان گفت، اوریگامی مدرن که در قرن بیستم رواج یافت، بر اساس الگویی کاملا متفاوت شکل گرفت. یکی از هنرمندان و تئوریسین های تاثیرگذار در زمینه اوریگامی، فیزیک دان آمریکایی رابرت لنگ بود که نه تنها مقالات بسیاری در زمینه استراتژی های فولدینگ منتشر کرد بلکه در زمینه به کارگیری اوریگامی نیز در مسائل مهندسی در واقعیت به پیشرفت های چشمگیری دست یافت (همرلینگ، ۲۰۱۰). با پیشرفت های رخ داده، اوریگامی به عنوان منبعی الهام بخش برای مهندسین در رشته های مهندسی سازه، معماری، بیوتکنولوژی، پزشکی، مهندسی هوا و فضا و سایر حوزه های فنی، مورد توجه قرار گرفت (گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز، ۲۰۱۴).

نکته دیگری که لازم به ذکر است، توجه معماران و مهندسین به گنجاندن رویکردهای پایدار در استراتژی های طراحی خود می باشد (کلوئپفر، ۲۰۰۸). در این زمینه، اوریگامی الهام بخش تعداد زیادی از طراحان و مهندسین به منظور دستیابی به روش هایی بدیع برای ساخت، نصب، نگهداری و شکل دادن به اشیاء و سازه ها بوده است. گسترش و رواج این سبک به ایجاد طرح های منطبق با معیارهای پایداری منجر شده است که شامل استفاده از مصالحی سبز مانند کاغذ می شود. متریالی که از قابلیت بازیافت بسیار خوبی برخوردار است (وو، ۲۰۱۵).

به دلیل پیشرفت های رخ داده در علوم مواد، به ویژه در زمینه ساخت کاغذ، به کارگیری این متریال برای ساخت اجزاء فنی و اشیاء سه بعدی آغاز شد. مقوا در واقع کاغذی چند لایه و متراکم است. ظرفیت های سازه ای آن مستقیما به چگالی لایه هایش برمی گردد. شیگرو بن پس از انجام چندین آزمایش فنی، از لوله های مقوایی به عنوان اجزاء سازه ای در تعداد زیاد و متنوعی از ساخته های خود استفاده کرد. این آزمایشات نشان داد که محصولی با پایه کاغذ مانند مقوا گزینه ای منطقی برای استفاده در پروژه های مهندسی است به دلیل این که می توان آن را در چندین سطح و مقیاس مورد ارزیابی قرار داد. بر اساس تحقیقات بن، صنعت ساخت و ساز در زمینه استفاده از محصولات با پایه کاغذ به عنوان یک المان سازه ای پیشگام بوده است. که این امر باعث وقوع پیشرفت هایی در زمینه تکنولوژی های ساخت مدرن شده و تاثیرات منفی بر محیط زیست را کاهش می دهد (بن و دیگران. ۲۰۰۹؛ جیمز، ۲۰۰۸).

دانش اوریگامی: درک نحوه کارکرد اوریگامی

بیشتر مردم اوریگامی را ساخت ماهرانه فرم های سه بعدی از موجودات زنده یا اشیاء موجود در طبیعت یا محیط مصنوعی می دانند (سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). با این حال، ریاضی دانان، دانشمندان و مهندسین کشف کرده اند که در تئوری، تعداد اشکال قابل ساخت با استفاده از مفهوم سنتی اوریگامی نامتناهی است ( پرازا- هرناندز و دیگران. ۲۰۱۴). این اکتشافات رویکردهای جدیدی برای ساخت، نصب و شکل دادن به دستگاه ها و سازه ها بر اساس اصول و قواعد ساخت اوریگامی به دست می دهد. این مسئله به خوبی در روند رو به رشد توجه به تئوری ها و ابزار مرتبط با موضوع اوریگامی در چهار دهه گذشته به چشم می خورد (فی و سوجان، ۲۰۱۳؛ لنگ، ۲۰۰۴). این توجه فزاینده در به چالش کشیدن فرم های اوریگامی نهایتا به بررسی بیشتر ویژگی های هندسی، مشخصات توپولوژیکی و قابلیت های سازه ای فولدینگ با کاغذ منجر شد که ابزاری با ارزش برای الهام گیری در اختیار معماران برای خلق آثار متنوع با کاربری های متفاوت قرار می دهد.

ویژگی های هندسی

اگرچه اوریگامی هزاران سال است که مورد استفاده قرار می گیرد، تنها در دهه ۸۰ میلادی بود که پتانسیل های هندسی اوریگامی قاعده مند گشته و بازیابی شد (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴)

تصویر ۱: تکنیک های اولیه و نحوه تازدن اوریگامی. ترسیم شده توسط گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز (۲۰۱۴)، جیمز (۲۰۰۸) و ریهال (۲۰۱۳).

بعدها، چندین رویکرد ریاضی برای درک پدیده فولدینگ به وسیله کاغذ و ترسیم چشم اندازی از مبحث اوریگامی شکل گرفت. کانسپت های اصلی و نحوه کاربرد فرم های تاخورده از طریق چندین پروژه تحقیقاتی در حوزه های ریاضیات، مهندسی و معماری ارائه گردید. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط بوری و وینند (۲۰۰۸)، فالک و ون بارلو (۲۰۱۱)، گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز (۲۰۱۴)، همرلینگ (۲۰۱۰)، جیمز (۲۰۰۸)، ریهال (۲۰۱۳)، شنک و گست (۲۰۱۱) و تراتز و چرنیاک (۲۰۱۱)، روش های اصلی ساخت اوریگامی ممکن است به این صورت طبقه بندی گردد: کوه ها، دره ها، فرم های چرخان، فرم های چندلایه، لوزی ها(فرم های الماس شکل)، تاخوردگی های اسکواش، حفره ها، پاکت ها، گلبرگ ها و تاخوردگی های معکوس. تعدادی از این روش ها در تصویر ۱ نشان داده شده است.

اگرچه تعداد روش های اصلی ساخت اوریگامی محدود است، این روش ها می توانند به صورت ترکیبی برای ایجاد تنوع نامحدودی از مدل ها و طرح ها به کارگرفته شوند (گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز ۲۰۱۴؛ همرلینگ، ۲۰۱۰). با استفاده از این تکنیک ها و همچنین پس از باز کردن تای یک مدل کاغذی اوریگامی سه بعدی، یک الگوی تعریف شده مشخص برای ساخت اوریگامی شکل می گیرد. این الگو از المان ها و قطعاتی مسطح و خود متشابه تشکیل شده است. مطالعه قطعات و کانسپت های اجزاء تعریف شده در طراحی اوریگامی، چندین ویژگی مشترک هندسی را آشکار می سازد که پایه و اساس شکل گیری و گسترش آثار خلاقانه می باشد – تقارن، رشد، ایزومتری و تکرار (جوگی، ۲۰۱۲؛ لیاپی، ۲۰۰۲). بر اساس این ویژگی ها، اوریگامی می تواند برای ساخت طرح های هندسی متنوع مورد استفاده قرار گیرد. جدول ۱ تعدادی از ویژگی های فوق الذکر را در مورد ساختارهای متفاوت به صورت خلاصه بیان می کند.

مشخصات توپولوژیکی

علاوه بر ویژگی های هندسی اوریگامی، اصول و قواعدی شکل گرفته اند که مشخص می کنند با روش فولدینگ با کاغذ چه کارهایی قابل انجام بوده و انجام چه کارهایی ممکن نیست. در روند شکل گیری بیشتر الگوهای اوریگامی، می توان گفت دستورالعملی متشکل از قوانین حاکم بر اشکال، وجود دارد که باید از آن پیروی نماییم. توپولوژی عمدتا بر اساس قواعد کلی هوزیتا، اصول بنیادین مایکاوا، الگوهای میورا و قوانین کاوازاکی تعریف شده است (فی و سوجان، ۲۰۱۳). با این اصول و قواعد کلی، می توان از اوریگامی برای ساخت چندین مدل ریاضی بنابر قوانین و الزامات دقیقی مانند احجام افلاطونی، فراکتال ها، ساختاربندی ها، تقارن ها، سیستم های ورونئی و سطوح قابل گسترش، استفاده کرد (هال، ۲۰۰۲؛ خادم زاده و مظاهری، ۲۰۰۷؛ اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴).

جدول ۱٫ روند شکل گیری و مشخصات هندسی اوریگامی. بر مبنای مقاله لیاپی (۲۰۰۲).

مشخصات توپولوژیک اوریگامی توسط لیاپی (۲۰۰۲) در قالب نکات زیر طبقه بندی شده است:

• یکی از شرایط کلی توپولوژیکی که هر الگو برای ایجاد تاخوردگی باید از آن تبعیت نماید، این نکته است که تعداد تا خوردگی های ایجاد شده از هر نقطه همواره باید زوج باشد.
• شرط دوم این است که در هر زمان که چهار تاخوردگی در یک نقطه مشترک به هم می رسند، تفاوت میان دو زاویه مجاور باید با تفاوت میان دو زاویه دیگر برابر باشد.
• در نهایت، شرط سوم مبنی بر این که رابطه زیر باید بر زوایای a_۲n … a_۳، a_۲، a_۱، پیرامون یک نقطه در یک الگوی تاخوردگی اوریگامی مسطح برقرار باشد:

a_۱ + a_۳ + … + a_۲n-1 = a_۲ + a_۴ + a_۶ + … + a_۲n = ۱۸۰ درجه

تصویر ۲: الگوهای متداول اوریگامی. ترسیم مجدد از گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز (۲۰۱۴) و تراتز و چرنیاک (۲۰۱۱).

به عبارت ساده، این ارتباطات میان زوایای پیرامون یک نقطه از ایجاد فاصله تاخوردگی هایی که در یک نقطه به هم می رسند، جلوگیری خواهد کرد.

قابلیت های سازه ای

هدف این بخش از مقاله معرفی الگوهای فولدینگ جذاب به منظور به کارگیری در آثار معماریست. سازه های ورق تاشده مدت زمان بسیاری است که در بحث ساخت و ساز حضور دارند؛ از دیدگاه مکانیکی، اوریگامی می تواند به عنوان یک سازه تاشده تعریف گردد (بوری و وینند، ۲۰۰۸؛ گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز، ۲۰۱۴). خصوصیت برجسته این سازه ها صلبیت مضاعف ناشی از اینرسی ایجاد شده در اثر برپایی سطوح است. بر این اساس، اوریگامی در مقیاس سازه ای و به منظور به کارگیری به عنوان یک سازه، پیرو ابداعات انجام شده و جدیدترین پیشرفت های صورت گرفته در زمینه مصالح کاربردی و روش های اتصال، مطرح می گردد. به دلایل ذکر شده، این گونه از سازه های تاشده به طور ویژه ای الزامات مورد نیاز برای دستیابی به سازه ای سبک، خود ایستا، با قابلیت طراحی در فرم های متنوع و دارای ویژگی های حرکتی را تامین می کنند. علاوه بر این، به دلیل تمایل موجود برای رسیدن به روش ساختی سریع و مقرون به صرفه، سازه های تاشده از جنس چوب، فولاد و سایر مصالح مدرن جایگزین سازه های تاشده بتن مسلح شدند و در نهایت دستیابی به سازه های قابل توسعه ممکن گردید هسیس و وینند، ۲۰۰۸؛ اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴؛ شکولراک، ایوانویچ- شکولراک و چیکیچ- توارویچ، ۲۰۱۲).

در سایه چنین قابلیت هایی، الگوهای سازه ای بسیاری در دسترس خواهند بود که ممکن است برای کاربرد در آثار معماری بسیار جذاب و جالب توجه باشند. با این حال، رایج ترین الگوهای اوریگامی، الگوهای طولی، چند وجهی، جعبه تخم مرغ و میورا- اوری می باشند، همان طور که در تصویر ۲ ارائه شده اند (گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز، ۲۰۱۴؛ تراتز و چرنیاک، ۲۰۱۱). علاوه بر الگوهای اوریگامی مذکور، سطح می تواند خود را به سادگی با هندسه ها، احجام و فضاهای متنوعی از طریق افزایش یا کاهش زاویه میان وجوه و وارد کردن نیرو به نقاط استراتژیک، تطبیق دهد (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴).

در روند تکامل تکنیک اوریگامی، آزمایش های انجام شده با به کارگیری ایده های نوین پا را از موضوع اوریگامی به عنوان یک فرم تندیس گونه، فراتر گذاشته و تدریجا به سمت استفاده از فرم های انتزاعی تر می رود. فرم هایی مانند گونه های متنوع و بسط یافته سطوح باز و بسته که می توانند به صورت کانسپ هایی مفید برای شکل دادن به آثار معماری مورد استفاده قرار گیرند (جیا، ۲۰۱۴؛ لیاپی، ۲۰۰۲؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹).

تصویر ۳: گونه هایی از سازه های تاشده. ترسیم مجدد از سکولراک (۲۰۱۰).

به طور کلی، چندین نوع سازه تاشده وجود دارد. بر اساس مقاله شکولراک، ایوانویچ- شکولراک و چیکیچ- توارویچ (۲۰۱۲)، این سازه ها می توانند در چند گروه سطوح ورق تاشده، قاب های ورق تاشده و سازه های ورق تاشده فضایی طبقه بندی شوند (تصویر ۳ را ببینید).

• سطوح ورق تاشده سازه هایی هستند که در آن ها تمام المان هایی که دربرگیرنده بالاترین و پایین ترین نقاط سازه تاشده هستند به دو صفحه هم راستا تعلق دارند.
• قاب های ورق تاشده یک مجموعه ساختمانی هستند که در آن ها المان های هر بخش از سطوح تاخورده دو به دو فرمی فضایی به صورت یک قاب را ایجاد می کنند. این نوع از سازه های تاشده شامل ساختارهای فضایی هستند که از دو یا چند تاخوردگی در یک صفحه تشکیل شده اند.
• سازه های تاشده فضایی، سازه هایی هستند که در آن ها یک مجموعه ساختمانی از طریق ترکیب متقابل المان های یک سازه تاشده شکل می گیرد (شکولراک، ایوانویچ- شکولراک و چیکیچ- توارویچ، ۲۰۱۲).

 

موقعیت ها و شرایط بیان شده، چارچوب و شمای کلی هندسی، توپولوژیکی و سازه ای مورد نیاز برای درک بهتر ویژگی های تکنیک اوریگامی به عنوان یک علم را مشخص می کند و همچنین این امکان را فراهم می نماید تا اصول و قواعد جدید و نوین شکل گیرد. می توان گفت، مدل هایی که از اوریگامی الهام گرفته اند از دیدگاه مهندسین و معماران بسیار جذاب هستند (گیلوفسکی، پلچینسکی و استوارتز، ۲۰۱۴؛ لیاپی، ۲۰۰۲). ویژگی جادویی این مدل ها این است که بیشتر پروسه تاخوردگی به خودی خود در اثر مشخصات فیزیکی کاغذ صورت می گیرد و اجرا کننده تکنیک اوریگامی تنها لازم است خطوط تاخوردگی را مشخص نماید (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴). بنابراین، به صورت غیر قابل انتظاری تعداد بسیار زیادی از انواع کاربری های معماری امروزین می توانند از مزیت های اوریگامی برای حل چالش های پیش رو در زمینه طراحی و سازه بهره ببرند.

کاربری های معماری الهام گرفته از اوریگامی

هنر اوریگامی به عنوان ابزاری ارزشمند در زمینه هایی متنوع برای توسعه کاربری های متعدد طراحی و مهندسی مطرح است. نکات بسیاری وجود دارد که مهندسی می تواند از هنر بیاموزد و برعکس. اوریگامی در معماری، از این پتانسیل برخوردار است که به عنوان یک اینترفیس برای دستیابی به تجربیات شناختی از تغییرشکل های فضایی و فرم یابی و همچنین به عنوان یک ابزار بررسی طراحی های سازه ای در معماری عمل کند (بیانچینی، سیلاکس و آیستا، ۲۰۰۹؛ هاگیوارا، ۲۰۰۸؛ لنگ، ۲۰۰۴؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹).

تصویر ۴: کاربردهای معماری اوریگامی با الهام از طبیعت؛ (a) استادیوم کی ژونگ در شانگهای، (b) سالن تئاتر اوریگامی طراحی شده توسط گروه معماران گنگ

تصویر ۵: معماری قابل انتقال و متحرک الهام گرفته از تکنیک اوریگامی؛ (a) پاویون هنر بسته بندی شده، (b) سرپناه تاشونده و (c) پناهگاه قابل بازیابی

پتانسیل های مطرح شده در زمینه کاربردهای متنوع این سبک که منبع الهام انواع گوناگونی از آثار معماری بوده است، به طور خلاصه در قالب نکات زیر بیان می گردد.

• اوریگامی در معماری بیومیمتیک: طبیعت نمونه های بسیاری از به کارگیری اصول و قواعد فولدینگ در قالب فرم های متنوع و در سطوح متفاوت را ارائه می دهد که برای دستیابی به اهداف گوناگون خود را با موقعیت های مختلف تطبیق می دهند. طبیعت قابل انتقال، متحرک و تاشونده اوریگامی ابزاری بسیار قدرتمند برای درک بهتر حالات مختلف تحرک و جابه جایی موجود در پدیده های طبیعی و در نتیجه ارتباطات سازه ای و ساختاری مابین اجزاء مختلف تشکیل دهنده آن ها ارائه می دهد. این روند در برگ ها، گل ها، صدف های دریایی و بال حشرات یافت می شود که به صورت فرضی می توان گفت از قواعد حاکم بر ساختارهای تاشونده پیروی می کنند (جیا، ۲۰۱۴؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). در این زمینه، حشام، کارنی و هانئور (۲۰۰۴) بعضی از نمونه های طبیعی دارای فرم متحرک را مورد مطالعه قرار دادند، تا بتوان از ویژگی های فرمی و ساختاری و همچنین پتانسیل های آن ها در سیستم های سازه ای ساخت انسان بهره برد. این سبک از معماری در استادیوم کی ژونگ در شانگهای که از گل ماگنولیا الهام گرفته است و در سقف متحرک سالن تئاتر بنگ سیاسترم استارلایت در ایالات متحده یافت می شود، سقفی که مانند گلبرگ های یک گل باز و بسته می شود (تصویر ۴ را ببینید) (آصفی و فروزنده، ۲۰۱۱).

 

• اوریگامی در معماری قابل انتقال: سبکی دیگر از معماری که با استفاده از اوریگامی اجرا می شود. این سبک شامل ساختمان های موقتی، قابل نصب و برچیدن می شود. این فرم استفاده از اوریگامی به میزان بیشتری از ظرفیت های این تکنیک بهره می برد. سبکی که در آن اجزاء سازه ها می توانند از یکدیگر به منظور حمل و نقل آسان جدا شوند. سازه هایی که خود ایستا هستند و در هنگام نصب به هیچ عضو پایدار کننده اضافی نیاز ندارند و به خودی خود ایستا باقی می مانند. نمونه هایی از این گونه آثار را می توان در پاویون هنر بسته بندی شده اثر میوا تاکابایاشی، سرپناه تاشونده اثر ریو ایچی آشیزاوا و پناهگاه قابل بازیابی اثر متیو ملون مشاهده کرد (تصویر ۵ را ببینید) (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴).

 

• اوریگامی در معماری ایستا: علاوه بر تمام فرم هایی که در قسمت بالا توضیح داده شد، آثار معماری که از اوریگامی الهام می گیرد ممکن است در وضعیتی ثابت با استفاده از مصالح سنگین، قرار داشته باشد (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴). در این زمینه، برج هنر ایسوزاکی اثر آراتا ایسوزاکی، ترمینال کشتی رانی یوکوهاما اثر گروه معماری FOA، موزه اتومبیل اثر استودیو معماری ۳Gatti، و اخیرا، فرودگاه سنت پترزبورگ اثر گریمشاو، نمونه های شناخته شده ای از به کارگیری الگوهای فولدینگ هستند که در آن ها دیاگرام ها و ارتباطات سازه ای اوریگامی به آسانی قابل تشخیص می باشد.

 

• اوریگامی در معماری واکنش گر و پاسخگو: حوزه مهم دیگری که از نتایج به دست آمده از مطالعات انجام شده بر روی تکنیک اوریگامی بهره می برد، سازه های واکنشگر و پاسخگوست. این سازه ها معمولا به جای سطوح بر اساس مدول های اوریگامی تعریف می شوند. این مدول ها از چندین سطح تشکیل شده اند که پیرامون یک نقطه مرکزی قرار گرفته اند، و تعداد سطوح معمولا کم است. دلیل این موضوع سادگی پیش بینی و کنترل هندسی فرآیند باز و بسته شدن مدول ها می باشد. این مدول ها در کل به یک محرک واکنش نشان می دهند اما هر واحد تشکیل دهنده آن ها از لحاظ هندسی مستقلا عمل می کند (اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴). نمونه هایی از این سبک را می توان در اوریگامی آگزتیک در دانشگاه ییل و برج البحار در ابوظبی مشاهده کرد.اوریگامی

 

• اوریگامی در معماری قابل بازیافت: ویژگی های منحصر به فرد سازه های تاشو ممکن است مدل های نگهداری و عمر ساختمان را تغییر دهد و روش هایی برای بازسازی و پیکربندی مجدد ساختمان به عنوان روشی جایگزین برای تخریب ارائه دهد. در کل، سازه های تاشو تاثیرات مخرب کمتری بر روی محیط پیرامون خود در مقایسه با تکنولوژی های رایج دارند به دلیل این که در این سازه ها قابلیت استفاده مجدد، اصلاحات و بازسازی و جابه جایی وجود دارد (ویرتزبیسکی- نیگو؛ ۲۰۰۵). در این زمینه می توان گفت، خانه هلیوس از نقطه نظر معماری جذاب ترین پمپ بنزین در سراسر جهان است. خانه هلیوس که در لس آنجلس قرار گرفته است، اولین پمپ بنزین در ایالات متحده می باشد که گواهی LEED را دریافت کرد. ویژگی اصلی این بنا که توسط دفتر معماری dA و گروه معماری جانستون مارکلی طراحی شده است، سقف چند وجهی کانوپی می باشد که از پانل هایی از جنس فولاد ضد سنگ ساخته شده است (سولاریپدیا، ۲۰۱۰).

 

جای دادن اصول اوریگامی در برنامه های آموزشی معماری

اصول ریاضی که در پس تمام پروسه های فولدینگ وجود دارد و همچنین الگوهای توسعه یافته با استفاده از اوریگامی اساس و پایه ای ارزشمند برای یادگیری این تکنیک فراهم می آورد. در روند تغییر مبحث اوریگامی از یک تکنیک به یک علم، چندین کنفرانس بین المللی به طور منظم برگزار شد که در جریان آن ریاضی دانان به شکل گیری پایه و اساسی علمی به منظور دستیابی به پیشرفت های بیشتر در این زمینه کمک رساندند (بوری و وینند، ۲۰۰۸؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). در این زمینه می توان گفت که مسائل آموزشی مرتبط با مبحث اوریگامی را می توان از جهات بسیاری مورد بررسی قرار داد. در حالی که ریاضی دانان اوریگامی را از لحاظ قواعد هندسی مورد مطالعه قرار داده و از آن به منظور تعریف و توسعه کانسپت های ریاضی بهره می برند، فیزیک دانان و مهندسین پژوهش هایی در زمینه کاربردهای سازه ای اوریگامی انجام می دهند. هنرمندان و معماران نه تنها پتانسیل های سازه ای را مورد بررسی قرار می دهند بلکه جنبه های زیبایی شناختی تکنیک های فولدینگ را نیز در نظر دارند (ماتسوبارا و سلیانی، ۲۰۰۷). در زمینه آموزش معماری، می توان گفت نه تنها اوریگامی نقشی مهم در پروسه های طراحی برمبنای فرم یابی بازی می کند بلکه همانطور که در نکاتی که بعدا به آن اشاره خواهد شد بیان می گردد، سطح همکاری دانشجویان را نیز ارتقاء خواهد بخشید.

اوریگامی و پروسه های طراحی برمبنای فرم یابی

طراحی روشی گرافیکی و سیستماتیک برای حل مسائل فضایی است که ممکن است در قالب ترسیمات و دیاگرام ها، نقشه های معماری و همچنین مدل ها بیان گردد. موارد بیان شده ابزار بصری هستند که ایده ها و تصورات یک معمار برای خلق یک موضوع را به تصویر می کشند. هر طرح هدفمند که قادر است مسائل فضایی را حل کند از طریق یک پروسه طراحی مبتنی بر تفکر و استدلال شکل می گیرد. پروسه تفکر در طراحی غالبا شامل مراحل ادراک، مشاهده، تعریف، اندیشه پردازی، تولید نمونه، تست و آزمایش می باشد (جیا، ۲۰۱۴؛ تیشیمل، ۲۰۱۲). در طراحی معماری زمانی که فرم نهایی از اهمیت بالایی برخوردار است، اوریگامی هر دو مرحله تولید نمونه و تست و آزمایش را برای فرآیندهای طراحی پیشرفته تر فراهم می کند (سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹).

مطمئنا آزمایشات بسیاری با روش های متفاوت در طراحی ساختمان ها با استفاده از تکنیک فولدینگ اوریگامی به انجام رسیده است. اوریگامی بر اساس یک تکنیک ساده، سطح حیرت انگیزی از غنای ظاهری و فرمی و تغییرپذیری را ارائه می دهد. مقاطعی از اشکال متفاوت اوریگامی کاغذی در تعریف مدل های ساختمانی مانند سقف ها، دیوارها و دال ها مورد استفاده قرار گرفته اند تا کاربردهای قابل استفاده اوریگامی در معماری بررسی و مشخص گردد (بوری و وینند، ۲۰۰۸؛ ماتسوبارا و سلیانی، ۲۰۰۷).

امروزه طراحی معماری به یک مسئله فرا رشته ای تبدیل شده است و طرح لازم است الزامات زیادی را مرتفع نماید. بنابراین پیچیدگی مقوله طراحی مشکل ساز خواهد بود و در نتیجه پروسه طراحی به خودی خود معماران را به سمت بررسی روش ها و ابزار نوین برای دستیابی به راهکارهای مناسب سوق می دهد. مسئله اصلی در خلق آثار معماری پروسه فرم یابی است که می توان در این فرآیند از تکنیک اوریگامی الهام گرفت. حتی اگر معماران در این مورد آگاهی نداشته باشند، اوریگامی مهم ترین سبک فولدینگ است که منبع الهام بسیاری از طرح های معماری بوده و اثرات مستقیمی بر پیکربندی نهایی ساختمان های دارای سازه تاشده دارد. بر اساس این الهامات، پروسه های تحقیقاتی بسیاری عمدتا بر مبنای مدل سازی و ساخت نمونه صورت گرفته است که پتانسیل های طراحی الگوهای اوریگامی را با رویکرد مصالح، هندسه و سازه مورد بررسی قرار می دهد. روش های فرم یابی غیر دیجیتال بر اساس الگوهای اوریگامی منجر به دستیابی به گونه های متنوعی از الگوهای دارای فرم آزاد و پویا شده است، پروسه ای پیوسته که نتایجی بی شمار به دنبال داشته و مهارت های دانشجویان را گسترش می دهد (جیا، ۲۰۱۴؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹؛ تراتز و چرنیاک، ۲۰۱۱).

اوریگامی و هماهنگی چشم و دست

اوریگامی پروسه ای تکرار شونده است. پروسه ای که با تفکر درباره مبانی نظری و تئوریک این سبک آغاز می گردد، سپس با تازدن ادامه می یابد و پس از آن مجددا به تفکر، پیش از اجرای تای بعدی نیاز دارد. از طریق تازدن و کار با کاغذ، اوریگامی به طور فعالانه ای هماهنگی میان چشم و دست را افزایش می دهد که این امر به نوبه خود تاثیرات مثبتی بر روی فعالیت های مغز داشته و توانایی های ذهنی را توسعه می بخشد. این سبک می تواند به عنوان روشی برای بررسی نحوه استفاده از تقارن های سه بعدی در طراحی سازه های فضاکار مطرح گردد. در ابتدایی ترین روش های آموزش معماری، جوزف آلبرز، فولدینگ با استفاده از کاغذ را در دوره های مقدماتی در باهاوس به کار برد تا دانشجویانش ارتباطات میان مصالح، هندسه و سازه را بهتر درک کنند (بوری و وینند، ۲۰۰۸؛ ماتسوبارا و سلیانی، ۲۰۰۷؛ تنتوی، ۲۰۱۵).

تصویر ۶: آثار دانشجویان معماری بر اساس تفکر اوریگامی: (a) پاویون ضیافت مقوایی، (b) پاویون هندسه ساختاری و (c) پاویون مقوایی

اوریگامی در آموزش معماری

اخیرا، برنامه های آموزشی در دانشکده های معماری بیشتر بر کسب مهارت و توانایی های اجرایی تمرکز دارند. در این برنامه ها به جای تاکید بیشتر بر دانش کسب شده، بر قابلیت به کارگیری دانسته ها توسط دانشجویان تمرکز می شود. تکنیک اوریگامی روشی است که برای شکل دادن به بعضی از این توانایی ها مناسب خواهد بود (وینکلر، ولف و بوک، ۲۰۱۱). به این ترتیب توانایی ذهن در تمرکز بر موضوعی خاص در این پروسه ارتقاء می یابد. انجام چنین فعالیت های خلاقانه ای می تواند به قابلیت ذهن برای تفکر عمیق و منسجم به منظور بیان و درک استدلال های فضایی کمک برساند، توانایی که در پروسه طراحی مفهومی برای یک معمار از ارزشی بسیار زیاد برخوردار است.

در چارچوب تعریف شده جدید، تمرین هایی با کمک تکنیک اوریگامی به منظور ایجاد و توسعه مفهومی بهتر از درک فضایی مطرح می گردد. دانشجویان درباره نحوه تبدیل یک شیء دو بعدی به یک جسم سه بعدی ایده پردازی می کنند و سپس بررسی می کنند که چگونه مدول های ایجاد شده می توانند به نحو درستی در کنار یکدیگر قرار گیرند. تعداد زیادی از دانشجویان با همکاری یکدیگر سریعتر به مدل های نهایی دست می یابند. آن ها ایده ها و نظرات خود را در تعامل با یکدیگر پیش می برند و احتمالا قادر خواهند بود فرم ها و روش های ساخت جدیدی کشف کنند. دانشجویان معماری مفاهیم فضایی و هندسی را با انجام فعالیت های فیزیکی و اجرایی مانند فولدینگ با استفاده از کاغذ بهتر درک خواهند کرد. در نتیجه این فعالیت ها، اوریگامی به عنوان روشی برای بررسی اشکال جدید در پروسه طراحی پیشنهاد گردید (جیا، ۲۰۱۴؛ ماتسوبارا و سلیانی، ۲۰۰۷).

می توان گفت، اوریگامی به عنوان یک سبک باید به دانشجویان در دانشکده های معماری آموزش داده شود زیرا این روش با تا زدن تکه ای کاغذ و تبدیل آن به یک اثر هنری سه بعدی با جزییات فراوان می تواند از مزایای شناختی بسیاری برخوردار باشد. این امر می تواند توانایی معماران را در درک پیکربندی های فضایی ارتقاء بخشد، ساختارهایی که طبیعتا از کارایی بالایی برخوردارند، از نظر سازه ای مستحکم و از نظر زیبایی شناختی قابل توجه و دلپذیر می باشند (جیا، ۲۰۱۴). مطالعات عملی در دانشکده های معماری در کشورهای مختلف به انجام رسیده است که در آن دانشجویان نحوه تفکر در تکنیک اوریگامی را تجربه کردند (تصویر ۶ را مشاهده کنید). این مطالعات عملی شامل طراحی و ساخت پاویون ضیافت مقوایی در دانشگاه کمبریج، پاویون هندسه ساختاری در دانشگاه پورتو و پاویون مقوایی در دانشکده معماری سیراکیوس می شود (سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹).

به دلیل اهمیت جای دادن نحوه تفکر در تکنیک اوریگامی در برنامه آموزش معماری، در دانشکده معماری و طراحی شهری دانشگاه پورت سد در مصر تلاش های بسیاری به انجام رسیده است. چندین دوره آموزش معماری با اهداف متفاوت طراحی شده است تا به دانشجویان امکان بررسی و تحلیل کانسپت های فضایی مرتبط با فرم و سازه به صورت واقعی و دیجیتال داده شود.

 تصویر ۷: آثار دانشجویان معماری بر اساس تفکر اوریگامی در دانشکده معماری و طراحی شهری دانشگاه پورت سد، مصر.

دانشجویان در طیف وسیعی از فعالیت های تعریف شده به بررسی و کاربرد پتانسیل های سازه ای و فضایی پرداختند که کار بر روی یک ورق کاغذ ارائه می دهد. روندی که باعث شد شرکت کنندگان در این ورکشاپ بتوانند به تفکر و بحث درباره سازه های پوسته ای با رویکرد معماری معاصر ژاپن بپردازند. تصویر ۷ آثار دانشجویان معماری را نشان می دهد که پتانسیل های موجود در تکنیک اوریگامی را درک کرده و طرحی ارائه داده اند که نسان می دهد چگونه تاخوردگی های ساده اوریگامی می توانند به عنوان ابزار و راهنمایی نه تنها برای طراحی فرم های جدید بلکه برای بررسی پتانسیل های یک سازه ورق مسطح و یا پوسته ای مورد استفاده قرار گیرند. این رویکرد آموزشی در دوره های کارگاه محور و همچنین در قالب تکالیف تمرینی در کنفرانس های دو هفته ای با عناوین تئوری معماری، تکنولوژی ساخت، طراحی داخلی، ریاضیات در معماری و همچنین دوره های طراحی محاسباتی، با موفقیت مطرح گردید. این تکالیف متناسب با اهداف هر دوره متعدد و متفاوت هستند. از طریق انجام این فعالیت ها، دانشجویان می توانند در محیطی مشارکتی با کار فیزیکی بر روی طرح های خود، تجربیات فضایی بسیار مفیدی داشته و از روند یکنواخت ایده پردازی رهایی یابند. با توجه به نکات مطرح شده، لازم است دوره هایی در برنامه آموزشی معماری تعریف گردد که زمینه بررسی و تحقیق در مورد پیکربندی های فضایی در دنیای واقعی با کمک تکنیک فولدینگ اوریگامی و در دنیای دیجیتال از طریق سیستم های طراحی محاسباتی را برای دانشجویان معماری فراهم نماید. علاوه بر این، دوره های ذکر شده باید از استودیوهای طراحی دیجیتال حمایت کرده و از مزایای اوریگامی به عنوان هنری که ریاضیات، مهندسی و معماری را در بر می گیرد، بهره ببرند.

گفتمان

در ۲۰ سال گذشته، دانشمندان، مهندسین و ریاضی دانان دائما به موضوع پیشبرد فن اوریگامی علاقه نشان داده اند. بنابراین، تفکر کلی و زیربنایی اوریگامی در بسیاری از رشته ها به کار گرفته شد. طراحی الهام گرفته از اصول و قواعد اوریگامی به اتخاذ رویکردهای فرا رشته ای نیاز خواهد داشت تا با استفاده از این رویکردها غلبه بر دشواری های موجود در فرآیند ساخت و کنترل مصالح ممکن گردد (لنگ، ۲۰۰۴، ۲۰۰۷؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). به طور ویژه، اوریگامی روش هایی بدیع برای ساخت، نصب، نگهداری و شکل دادن به سازه ها در اختیار مهندسین قرار می دهد. اخیرا، سازه های تاشده به عنوان سیستم هایی کارا و پربازده شناخته شده اند، به دلیل این که راهکارهایی تطبیقی و مقرون به صرفه از نظر میزان مصرف مصالح برای مسائل پیچیده طراحی ارائه می دهند. استراتژی های فولدینگ اوریگامی که اصول و قواعد سازه ای و ویژگی های مصالح را در نظر می گیرند، محیط های انعطاف پذیر، انسان محور و پایدارتری را خلق می کنند (همرلینگ، ۲۰۱۰؛ جیا، ۲۰۱۴؛ پرازا- هرناندز و دیگران. ۲۰۱۴). معماران عاشق اوریگامی هستند زیرا می تواند مزایایی ارائه دهد که سایر سیستم های ساختمانی از آن برخوردار نیستند – فضایی ساختارمند با استفاده از ابزاری شدیدا مقرون به صرفه. اگرچه، هدف اصلی ایجاد این سبک جنبه های هنری و سرگرمی بوده است نه مسائل عملکردی. این روش به طور ویژه هنر تازدن ورق های کاغذ برش نخورده و تبدیل آن به اشکال تعریف شده و دکوراتیو بوده و هست یا به صورت فرمی انتزاعی و یا به صورت تندیسی از اشیاء واقعی که در طبیعت یافت می شود (لنگ، ۲۰۰۴؛ پرازا- هرناندز و دیگران. ۲۰۱۴، و سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹).

در جستجو برای یافتن راهکارهای سازه ای، معماران به دنبال کشف ارتباطات جدید مابین فرم و سازه و همچنین کاوش حالات مختلفی از راهکارهای سازه ای موجود با توجه به مسئله پاسخگویی و واکنش گرایی هستند؛ و به همین دلیل است که ابزارها و لوازم نوین طراحی را مورد بررسی قرار می دهند. این امر سبب شده تا اوریگامی که به طور هم زمان فرم و سازه را تعریف می کند و از کیفیت های فضایی مطلوبی برخوردار است، موضوعی جالب توجه برای طراحان به شمار آید. بنابراین، بررسی پتانسیل های اوریگامی به عنوان ابزاری برای طراحی و توسعه فرم های سازه ای و معماری جدید جذاب می باشد ( جیا، ۲۰۱۴؛ اسوریو، پایو و الیورا، ۲۰۱۴؛ سورگس، هاگیوارا و سلچوک، ۲۰۰۹). با این وجود، استفاده از این سبک ندرتا در آثار معماری و کاربردهای سازه ای به چشم می خورد، این امر ممکن است به دلیل ویژگی های هندسی مورد نیاز و الزامات پیچیده طرح ها باشد (تراتز و چرنیاک، ۲۰۱۱).

همان طور که به روشنی در قسمت قبل توضیح داده شد، اوریگامی به عنوان ابزار طراحی به منظور حل مسائل سازه ای و زیبایی شناختی در طراحی معماری مورد استفاده قرار می گیرد. ساخت مدل های اوریگامی از طریق انجام آزمایشاتی با استفاده از نور و بافت باعث رشد خلاقیت می شود. در این راستا، با جای دادن نحوه تفکر اوریگامی در بعضی از دروس و دوره های معماری، نوعی همکاری آموزنده میان دانشجویان شکل خواهد گرفت و آن ها می توانند شاهد پیشرفت خود در زمینه طراحی بوده و در صورت مواجهه با مشکلاتی در زمینه طراحی فضایی از همکار خود بیاموزند.

برای معماران، مسائل طراحی دائما پیچیده تر می شوند، به این دلیل که طرح معماری باید الزامات محیطی را با در نظر داشتن کیفیت های فرمی و فضایی مرتفع ساخته و پاسخگوی نیازهای انسانی نیز باشد. برای به انجام رساندن این وظیفه دشوار، معماران باید فرم های جدید سازه ای را به همراه تکنولوژی های مدرن مورد بررسی قرار دهند و در عین حال کیفیت معماری را از حفظ نمایند. در این زمینه، معماری از بسیاری جهات به اوریگامی نزدیک است.

این مقاله سعی داشت نظری اجمالی بر مبحث اوریگامی به عنوان یک علم داشته باشد و در عین حال روش هایی ارائه دهد که با استفاده از آن قواعد، تکنیک ها و الگوها بتوانند در طرح معماری جای گیرند تا به این نحو درک بهتری از نحوه توسعه و پیشرفت پیکربندی ها به دست آید. در این راستا، مثال هایی که بیان کننده پتانسیل های اوریگامی در پروسه طراحی معماری می باشد ارائه گردید و توصیه هایی مورد این که چگونه اوریگامی می تواند به آموزش معماری کمک برساند، مطرح شد. همان طور که به طور خلاصه در بخش قبل بیان گردید، این سبک کارایی خود را به عنوان ابزاری ارزشمند برای معرفی کارکردهایی متنوع در زمینه طراحی معماری به اثبات رسانده است.نمونه هایی که از تحقیقات و آثار ارائه شده در این سبک مطرح گردید نشان می دهند که این هنر کهن همچنان از مناظر بسیاری خصوصا در زمینه معماری معاصر قابل بررسی می باشد.

با وجود این که هنر اوریگامی، هنری کهن است، دانش و تکنولوژی الهام گرفته از این سبک، جدید و به سرعت در حال توسعه می باشد. همان طور که در این مقاله بیان گردید، نگاهی فراتر از رویکردهای طراحی سنتی و الهام گرفتن از منابع جایگزین مانند تکنیک اوریگامی می تواند نقشی قابل ملاحظه در روند طراحی معماری داشته باشد. و در نهایت، این پژوهش نگاهی اجمالی بر چگونگی کارکرد این روش به عنوان پایه و اساسی برای تحقیقات بیشتر در زمینه به کارگیری اصول اوریگامی در استودیوهای طراحی که در زمینه آموزش معماری فعالیت دارند، ارائه داد. همان طور که در تعدادی از آثار معاصر به چشم می خورد می شود، معماران خود را با استفاده از تکنیک اوریگامی به منظور دستیابی به فرم های پیچیده جدید تطبیق داده اند. فرم هایی که به آسانی قابل درک نیستند و برای ساخت به اجزاء ویژه و خاصی نیاز دارند. بسیاری از معماران از اوریگامی با استفاده از تازدن کاغذ استفاده کرده اند بدون این که حتی نام این سبک هنری را بدانند. معماری و هنر اوریگامی هر دو حوزه هایی هستند که میان هنر، ریاضیات و علوم ارتباط برقرار می نمایند. بنابراین، می توان ادعا کرد که ایده اوریگامی به معماران کمک می کند تا دامنه مفاهیم سازه ای را گسترش دهند.

نتایج و نکات مهم

هنر اوریگامی نه تنها از نظر کیفیت زیبایی شناختی به طور گسترده ای مورد تحسین قرار گرفته است بلکه امروزه به عنوان چارچوبی برای طراحی سازه ای و معماری مطرح می باشد. این هنر از پتانسیل های الهام بخشی برای دستیابی به طرح هایی بدیع برخوردار است. با همکاری و تعامل، دانشجویان معماری توانستند از تکنیک اوریگامی به منظور پیشبرد مهارت های خود بهره برده و درک فضایی خود را ارتقاء بخشند. با ایجاد هماهنگی میان فعالیت های دست و ذهن، دانشجویان موفق شدند طرحی رضایت بخش، قابل اجرا و بدیع ارائه دهند. با این روش تولید اشکال و فرم های بی شماری ممکن شد که این امر مفاهیم مرتبط با بحث پیکربندی های فضایی را گسترش خواهد داد. با انجام چنین تمرینی و از طریق کار مداوم بر روی کاغذ و تبدیل آن به یک اثر هنری، امکانات بی شماری بر اساس تبدیلات و تغییر شکل هایی که تکنیک اوریگامی ارائه می دهد، در دسترس خواهد بود. به همین دلیل، فولدینگ با استفاده از کاغذ باید در بعضی از دوره های آموزشی طراحی معماری گنجانده شود تا از این طریق بتوان از این روش به عنوان ابزار و دستورالعملی نه تنها برای خلق فرم های جدید بلکه برای دستیابی به پتانسیل های آن در زمینه کاربردهای متنوع معماری بهره برد. علاوه بر این می توان گفت، چکیده ای از ماهیت هنر اوریگامی در طراحی معماری می تواند روند منطقی حل مسائل معماری مانند مسائل مربوط به مصالح، منطق ساخت، ایستایی سازه ای، عملکرد زیست محیطی و بهره وری انرژی را ارتقاء بخشد.

References

Asefi, M., and A. Foruzandeh. 2011. “Nature and Kinetic Architecture:The Development of a New Type of Transformable Structure for Temporary Applications.” Journal of Civil Engineering and Architecture 5 (6):513-526.

Ban, S., R. Miyake, I. Luna, and L. A. Gould. 2009. Shigeru Ban: Paper in Architecture. New York: Rizzoli International Publications.

Bianchini, M., I. Siliakus, and J. Aysta. 2009. The Paper Architect: Fold-It-Yourself Buildings and Structures. New York: Potter Craft, Spi edition.

Buri, H., and Y. Weinand. 2008. “Origami – Folded Plate Structures, Architecture.” The Proceeding of 10th World Conference on Timber Engineering (WCTE), Miyazaki, Japan, June 2-5.

Cheung, K., T. Tachi, S. Calisch, and K. Miura. 2014. “Origami Interleaved Tube Cellular Materials.” Smart Materials and Structures 23 (9): 094012.

Falk, A., and P. von Buelow. 2011. “Form Exploration of Folded Plate Timber Structures Based on Performance Criteria.” The 35th Annual Symposium of the IABSE 2011, the 52nd Annual Symposium of the IASS 2011 and incorporating the 6th International Conference on Space Structures.

نوشته :Naglaa A. Megahed دانشگاه Port Said، Port Said، مصر

ترجمه : فاطمه ناصری ، کارشناسی ارشد معماری دیجیتال دانشگاه تهران